Dökme Malzeme Dergisi / Özel Röportaj

DÖKME MALZEME DERGİSİ / ÖZEL RÖPORTAJ

Toz toplama ve endüstriyel havalandırma sistemlerinde Türkiye’nin önemli imalatçıları arasında yer alan Bunkar Makina’nın Genel Müdür’ü Can Kartal, Dökme Malzeme Dergisi’ne konuştu. Şirketin faaliyetlerinden, sektörün sorunlarına, sanayideki dönüşümden çevre koruma çalışmalarına kadar pek çok konuda önemli açıklamalar yaptı. Sanayide çevre hassasiyetinin dikkat çekici biçimde geliştiğine işaret eden Kartal, fabrikaların cezayı değil, iş güvenliğini önemser duruma geldiklerinin altını çizdi: “İşverenler artık, benim fabrikamda çalışanlarım var, onları düşünmek zorundayım, diyor.”

Özellikle döküm sektörünün işçi sağlığına baş koyduğunu vurgulayan Can Kartal, firmaların artık makinelerini sipariş etmeden önce toz toplama ve havalandırma gibi yan ürünleri almaya başladıklarını söylüyor. 5-6 yıl önce başından geçen ilginç bir olayı ise şöyle aktarıyor: Büyük bir firmaydı. Gidip keşif yaptık. Ciddi anlamda toz vardı ve toplama makinesi ihtiyaçtı. Genel Müdür fiyata baktı, bunu ödeyene kadar, cezayı öderim. Bir de erteleme alırım. İki sene bu işi ötelerim, dedi. İki sene sonra geldi, keşke yaptırsaymışım diye pişmanlığını ifade etti.

Endüstriyel toz toplama ve havalandırma alanında Türk sanayisine 30 yılı aşkın bir süredir hizmet veren Bunkar Makina, ürettiği cihazların kalite ve randımanlarıyla adından söz ettiriyor. Toz toplama sistemlerinde kartuş filtre, torbalı, sulu ya da özel imalat filtreler üreten şirket, Alarko’dan Tofaş’a, Güral Porselen’den Anadolu Cam’a, Arçelik’ten Şişecam’a kadar Türkiye’nin dev firmaları için toz toplama sistemleri geliştiriyor. Ürün listesinde endüstriyel fanlar, siklonlar ve özel imalat malzeme geri kazanım ürünleri yer alıyor. Havalandırma cihazlarını toz toplama sistemleriyle birlikte talep halinde gerçekleştiriyorlar.

Bunkar Makina İmalat Isı San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin Genel Müdürü Can Kartal, “Toz toplama sistemini yaptığımız kuruluşların havalandırma sistemlerini de talep etmeleri halinde gerçekleştiriyoruz. Ama dışarıdan teklif gelirse, havalandırmaya pek girmiyoruz.” diyor. Havalandırma ve toz toplama işlerini bir arada götürmelerinin avantajlarını gördüklerini vurgulayan Kartal, ancak öncelikli işlerinin toz toplama olduğunun altını çiziyor. Can Kartal’ın verdiği bilgilere göre toz toplama sanayide çevreci faaliyetlerin başında geliyor. Filtrede tuttukları tozun geri dönüşümde kullanıldığına işaret eden Kartal, kömür madenlerini örnek gösteriyor. Emdirilen tozun tekrar filtreden alınıp ocaklarda yakacak olarak kullanıldığını anlatıyor. Türk sanayisinde son 3 senedir çevre ve insan sağlığına yönelik hassasiyetin geliştiğine işaret eden Can Kartal, konuya yaklaşım farkını şöyle açıklıyor: “Cezayı artık bıraktılar. Ceza yemeyeyim, o yüzden böyle bir makineye ihtiyacım var mantığındansa, iş ve işçi sağlığını düşünüyor artık sanayiciler. Benim fabrikamda çalışanlarım var, ben onları düşünmek zorundayım, diyorlar.”

Bunkar Makina’nın Sultangazi’deki üretim tesislerinde Dökme Malzeme Dergisi’nin sorularını cevaplayan Can Kartal’ın, sanayideki gelişmelerden, şirketin faaliyetlerine kadar pek çok konuda yaptığı değerlendirmeler özetle şöyle:

– Bunkar Makina’nın kuruluş sürecinden bahseder misiniz?

Firmamız 1980 yılında kurucumuz Muammer Bey ve rahmetli ortağı Taner Bey tarafından kuruldu. Her ikisi de Eski Alarko kökenliler. Alarko’nun imalat müdürü ve imalat şefleriydiler. O yıllarda Alarko’da bir açıklık oldu. Alarko, filtreydi, toz toplamaydı, imalat vs. bu işleri yapmak istemedi. Onlar konfor klimasına döndüler. Yani sanayiyi bırakıp daha çok ‘domestic’ işleri yapmaya başladılar, 1980’den sonra… Dediler ki, bu ürünleri yurt dışından ithal edeceğiz, üzerine Ar-Ge yapacağız. Yani böyle ağır sanayiyle uğraşmak istemediler. Dolayısıyla piyasada bir açıklık doğdu. Bu açıklıktan yararlananlar kendi iş yerlerini açtılar. Isıtma işi yapan gitti kendi firmasını kurdu. Pompa işi yapan firmasını kurdu.

TOPLADIĞIMIZ TOZLAR GERİ DÖNÜŞÜMDE YAKIT OLUYOR

– Toz toplama konusunda sizin uyguladığınız sistemleri diğerlerinden ayıran faktörler nelerdir?

Biz A’dan Z’ye toz toplama sistemlerinin her şeyini yapıyoruz. Mesela, dışarıda toz toplama işi yapan rakip firmalar genelde fanlarını yurt dışından getirirler ya da A, B firmasından ya da bizden tedarik ederler. Biz, fanı, her türlü imalat ve montajı dahil bütün işleri burada yapıyoruz.

Tozu aynı yerden merkezden emdiriyoruz, filtrede tutuyoruz ve bu tozu tekrar geri dönüşüm olarak kullanıyoruz. Mesela kömür madenleri doğalgazla çalışmazlar. Bu emdirdikleri tozu tekrar bizim filtreden alıp kendi ocaklarında yakacak olarak kullanıyorlar. Geri dönüşüm, ürün geri kazanım oluyor aslında.

TOZU ÇEKİYORUZ, ÜRÜNLERİN KALİTESİ ARTIYOR

Kömür madenleri çok çok ince partikül tozlarının kendi malzemelerine karışmasını istemezler. Bizim sistem zaten bu ince partikülleri aldığı için kendi malzemeleri daha da kaliteli oluyor. Çimentoda da aynı şekilde… Bentonit tozunda ince ve kalın malzeme vardır. İnce malzeme hammaddede istenmez, kalitesini bozar ürünün… Karışım esnasında, mikserlerde ya da konveyör bantlardaki ince tozu çektiğimiz için daha kaliteli ürün kazandırıyoruz müşterilere.

– Toz toplamayla birlikte fan imalatı da yapıyor olmanız size avantaj sağlıyor mu?

Tabi sağlıyor. Yan ürün olarak iyi oluyor. Müşterimiz diyor ki mesela, fabrikada sen noktalardan tozu çek, aynı zamanda fabrikanın havalandırmasını da yap. Süreç böyle işliyor. Ama direk bize gelirse A firması, B firması, tanımadığımız bir firma, “buna bir teklif verir misiniz, havalandırmasını yapar mısınız” diye, o işe girmiyoruz. Bizim için öncelik toz toplama… Etrafta havalandırma işini yapan çok, ama bizimkisi farklı bir iş. Toz toplama daha spesifik bir alan.

BUNKAR YURT DIŞINDA GERİ PLANDADIR

– Yurt dışı çalışmalarınız hakkında bilgi verir misiniz? Makinelerinizi hangi ülkelere ithal ediyorsunuz?

Biz aslında yurt dışına taşeron firma olarak iş yapıyoruz. Çok adımız duyulsun istemeyiz işin açıkçası. Çünkü Türkiye’de de çok müşterimiz var, işini yaptığımız çok firma var. Biz yurt dışına iş yaptığımız zaman onlara Bunkar ‘sticker’ı değil de başka bir isimle iş yapıyoruz. Çalışan elemanlarımız şantiye alanlarına bile onların baskılı tişörtleriyle gidiyor. O yüzden hani biraz firma gizliliğimiz var, kimlere iş yaptığımızı falan pek böyle söylemeyiz, büyüklerden… Yurt dışı işlerini aslında biz onlarla götürüyoruz. A firmasıyla, B firmasıyla… Onlar işi alırlar bize yaptırırlar, biz yurt dışına böyle gideriz. Bunkar geri plandadır.

ORTADOĞU, FİLTREDE BİZİ TERCİH EDİYOR

Biz daha çok Avrupa’da Hollanda’ya, Fransa’ya ve İtalya’ya iş yaptık, Bunkar olarak. Ama oradaki Türkiye’ye bakış açısı ve siyasi portallarından dolayı pek Türkiye’yi imalat konusunda seçmiyorlar. Burada da öyledir. Çünkü Türkiye’de bir makine yapıyorsam, Türkiye’ye yapıyorum. Ben hiçbir zaman yerli bir firmanın filtreyi yurt dışından aldığını görmedim. Zaten büyük bir fiyat farkı var. Yurt dışındaki firmalar da öyle yapıyor. Ama daha çok Ortadoğu’da bizim ürünlerimiz gidiyor işin açıkçası. Ortadoğu’da da bu işi çok yapan olmadığı için filtre konusunda bizi tercih ediyorlar.

SİSTEMİ ‘PLC’LEŞTİREBİLDİK

– Toz toplama teknolojilerinde hangi aşamadayız?

Teknolojik olarak mevcut sistemin üzerine ne kadar koyabildiniz derseniz, biz bu sistemi PLC’leştirebildik. (Programlanabilir mantıksal denetleyici / Fabrikalardaki imalat hatları veya makinelerin kontrolü gibi süreçlerde kullanılan otomasyon sistemi) Yani gözlemleştirebildik. Eskiden elle gözlem yapılırken, şimdi PLC otomasyon konusunda filtrenin doluluk oranı, çalışma düzeyi, içindeki torbaların ne kadarda bir değişeceği, bunlarla alakalı teknolojiyi geliştirdik. Bu sistem bir matematiğe bağlıdır, yani hesabı kitabı yapılırken bir formül vardır ve bu formüle göre çalışırsınız. Teknolojik anlamda bugün PLC’nin vermiş olduğu avantajları kullanarak makinemize katkıda bulunuyoruz.

Ancak PLC sistemi fiyat olarak pahalı bir sistemdir. Makine 1 birimse, PLC, elektronik vs. işin içine girdiği için 3 birime çıkar fiyat… Biz de bunu müşteriye ek olarak sunarız. Bizim sistemimiz bu kadar, sen buna uzaktan izleme istiyorsan, bu kadardır, deriz. Tercih ediliyor mu? Çok büyük firmalar tercih ediyor. 10 firmada birdir bunu tercih eden.

SİSTEMİMİZ KENDİNİ HAVAYLA TEMİZLİYOR

Bizim sistemin en büyük farkı şudur. Kendini havayla temizler. Bir süpürge makinesini düşünün evi temizlediniz. Temizledikten sonra filtreyi alıp yıkarsınız ya da tozu boşaltmak için vurursunuz vs. O şekilde temizlersiniz. Bizimkisi havayla kendini temizler. Basınçlı havayı alır, içinde bulunan torbaları temizler aşağıya tozu döker. Bu filtreleri 6 ayda 1 kere ya da senede bir kere değiştirirsiniz.

ÇEVRE VE İŞ GÜVENLİĞİ HASSASİYETİ ÇOK GELİŞTİ

– Toz toplama sistemlerine sektörün ilgisi ve talebi nasıldır? Çevre ve insan sağlığı konusunda yeterli bilincin oluştuğu söylenebilir mi?

Fabrikalardan bu konuda bize gelen talepler artıyor. Cezayı artık bıraktılar. Ceza yemeyeyim, o yüzden böyle bir makineye ihtiyacım var mantığındansa, olay iş sağlığına döndü artık. Benim fabrikamda çalışanlarım var, ben onları düşünmek, bu makineyi yaptırmak zorundayım, yaklaşımına döndü iş… Bu ne kadar zamanda döndü derseniz, 3 senede… 3 sene önce böyle bir şey yoktu. İnsanlar sadece geri dönüşüm olarak, benim tozum değerli, çevreye atacağıma makinenin altından alırım, toplarım diyordu. Ama şimdi iş ve işçi sağlığına döndü.

DÖKÜM SEKTÖRÜ BU İŞE BAŞ KOYDU

Ama bununla birlikte rekabet arttı tabi. Hesapsız kitapsız yapılan işler oldu. Ben filtreciyim deyip piyasayı öldürmek isteyenler çıktı. Bu makine bir kere yapılır, artık geri dönüşümü yoktur. Bilenler tarafından yapılırsa 15 senede 20 senede hiçbir problem olmadan makineyi kurarsınız, çalıştırırsınız.

Döküm sektörü özellikle bu işe baş koydu. Firmalar artık makinelerini sipariş etmeden önce yan ürünleri almaya başladılar. Toz toplamasıydı, havalandırmasıydı, kompresörüydü vs… En önce burada çalışanın sağlığı, diyorlar.

MAKİNEYİ YAPTIRMAM, CEZAYI ÖDERİM DEDİ, PİŞMAN OLDU

Benim başıma 5-6 sene önce şöyle bir olay geldi. Büyük bir firmaydı. Oraya gittik, keşif yapmak için… Ciddi anlamda bir toz var ve makinenin yapılması gerekiyor. Başka bir kaçarı yok. Biz bir fiyatlandırma çıkardık, koyduk önlerine. Baktı fiyata genel müdür… “Ben bu parayı ödeyene kadar, cezayı öderim. Bu seneyi böyle atlatırım. Seneye de bir erteleme alırım. İki sene ertelerim bu işi.” dedi. İki sene sonra makineyi yaptırmak için bize geldiler. O genel müdür “Keşke daha önce yaptırsaydım.” dedi. Ama artık öyle bir şey yok. İş sağlığı, iş güvenliği geldiği zaman, buraya bu makineyi yaptıracaksın dediği zaman, artık bitmiştir.

bunkar makina, bunkar makina iletişim, bunkar makina kurumsal, ısı imalat, toz toplama, toz toplama sistemleri, torbalı filtre, jet pulse filtre, kartuş filtre, radyal fan, endüstriyel toz toplama, toz toplama kafesi, toz tutucu filtre kafesi, filtre kafesi, dökümhane toz toplama, bunkar makina maps, imalat sanayi, blog, sulu filtre, dökme malzeme dergisi